Aan de rand van de Perigord en in de vallei van de Loue vinden we het aangename stadje Excideuil. Groot genoeg om de middenstand bestaansmiddelen te geven, zorgvuldig in het conserveren van het erfgoed en de aloude manier van leven.
Vandaar dat het niet vreemd is dat menig toerist de weg naar Excideuil weet te vinden. Er is wat te zien, vaak is er wat te beleven, u kunt er boodschappen doen in de aantrekkelijke oude bourg en het landschap erom heen trekt ook, niet in de laatste plaats vanwege het indrukwekkende Château, ooit vesting van de beroemde familie Talleyrand en nog immer bewoond. De binnenplaats is overigens vrij toegankelijk – bezichtiging alleen aan de buitenkant. Ook dit kastel makte deel uit van een reeks verdedigingswerken rondom Limoges.
De mooie huizen in de stad dateren van de 15e tot en met de 17e eeuw. In die tijd was Excideuil het centrum van de smeedkunst, dankzij de veel nabijgelegen hoogovens, die hun metaal hier aanleverden.
Excideuil heeft een stads karakter, maar er wonen maar een kleine 1500 mensen. Het is een stadje vanwege de aanwezigheid van veel winkels. Het VVV heeft een stadwandeling uitgezet, maar ook buiten het stadje is het prima wandelen (routes ook verkrijgbaar bij het VVV). U bent hier op de grens van kalk, de causses, de bossen en de truffels in het zuiden en het graniet in het noorden, een geologisch interessante omgeving.
In Excideuil wordt in het zomerseizoen volop georganiseerd, kunstmarkten, muziekvoorstellingen in de open lucht, schaakwedstrijden, nachtmarkt. U kunt er verder paardrijden, wandelen, rotswanden beklimmen, vissen, zwemmen enzovoorts.
ANLHIAC
Omgeven door heuvels van 300m meter ligt Anlhiac op een rotsrichel voorafgaand aan de valley van de Auvézère. De bourg bestaat uit die typsiche Perigordijnse huizen tussen kerk en gemeentehuis. Het dorpskasteel, op de randen van de rotsen lijkt wel boven de weg te zweven.
De rivier kan hier flink tekeer gaan en is hier op weg naar Cubas. Deze stroom water stond vroeger in dienst van de ijzerindustire (hoogovens) en de molens. Tegenwoordig dient de rivier alleen nog de ontspanning van de wandelaar en de visser.
CLERMONT D'EXCIDEUIL
De bourg van Clermont kijkt uit over de vallei van de Loue en naar de stad Excideuil, die heel dicht bij ligt. ’t Is hier de landbouw waarmee men het geld verdient.
De granen gaan naar de molen in de buurt, de koeien naar de slagers in Excideuil. Zo’n gemeente is het. Uit het verleden dateert de kerk (12e eeuw) al is de klokkentoren van veel later datum. In de slag om de toeristen kunt u de sleutel van de kerk ophalen op het gemeentehuis (alleen ’s ochtends) en heeft het dorp één wandelroute uitgezet.
GÉNIS
Klein dorp maar met een groot verhaal. Genis kent een lang verleden, één van de bourg en één van de seigneurie (heerlijkheid) de Moruscles, die begint in de 12e eeuw – zoals zoveel hier in de Dordogne en teloor gaat aan het begin van de 20e eeuw. Roemrachte namen kwamen naar dit dorp zoals Richard Leeuwenhart, Bertram van Bron en de moeder van de latere Franse koning Hendruik de 4e. En dat allemaal omdat ooit in Génis deel een belangrijke adbij stond.
Tot aan de eerste wereldoorlog was het platteland hier druk bevolkt. De oorlog en de industrialisatie nadien hebben nadien voor de ontvolking gezorgd
Wellicht zijn juist daardoor de leuke oude straatjes in dit dorp bewaard, met daaraan leuke oude huisjes, en natuurlijk in het midden de romaanse kerk.
Vandaag de dag onderscheidt Genis zich door een druk verenigingleven dat garant staat voor regelmatig feestje. Dus stap eens uit als u op weg bent door en naar de vallei van de Auvézère. In he dorp vindt u de wandelvereniging Pays d’Auvézère die verschillende wandelroutes op papier heeft gesteld. U vindt de informatie op het kerkplein. In het dorp zijn wat kleine winkeltjes en een Bar, Snack en een Hotel – Restaurant.
PREYSSAC D'EXCIDEUIL
Preyssac is een lange lijn van mooie huizen langs de weg. Mooie oude huizen, pittoresk, sommige gerestaureerd, andere wachtend op een opknapbeurt. In het midden een Romaanse kerk, met een klokkenmuur, met maar één klok, als symbool van een verarmend dorp. Daarnaast een pastorie en een school, beiden van hun functie ontheven.
In het onderste deel van het dorp vindt u een wasplaats, gevoed door een beekje – de stenen eromheen dienden in hun tijd om het textiel op schoon te wrijven. Tot aan 1950 liep er zelfs een trein door dit dorp – je kunt je niet meer voorstellen, de tijd lijkt er wel teruggedraaid…
SAINT GERMAIN DES PRÉS
Een bijzonder charmant dorpje dat zijn naam dankt aan de bisschop van Auxerre uit de 5e eeuw. Jawel, dezelfde die de Parijse wijk ook een naam heeft gegeven (en nog vier andere dorpen in Frankrijk).
Tijdens de Franse revolutie werd het dorp omgedoopt in Germain le Ferrugineux en daarna kreeg het de naam Saint Germain des Mines – want sinds Gallische tijden werd hier ijzererst gedolven. In 1820 vond men dat niet passen en kreeg het de naam Saint Germain des Prés. In de oude spoortunnel huizen verschillende soorten vleermuizen, zo bijzodner dat de Europese unie dit gebied een speciale status heeft aangemeten. De oude brug (12e eeuw) in het dorp heeft in 2007 een flinke schade opgelopen door de overstromingen in juni.
St Germain is mooi stoffig dorpje waarvandaan het goed wandelen is: het landschap biedt naast natuurschoon ook het nodige cultuurgoed zoals oude beorderijen, torentjes en duiventillen.
SAINT JORY LAS BLOUX
Als scharnier tussen de Périgord Blanc en de Périgord Vert ligt Saint Jory Las Bloux tussen groene velden, bronnen, kalkstenen plateaus en wijngaarden. Een mooi middeleeuws dorpje tussen 11e eeuws kerkje en 15e eeuws kerkje.
Ook deze plek is, als zo vele plaatsen in de Dordogne, al sinds de lange tijd bewoond. Ooit liep hier een Romeinse weg. Kasteel en kerk bepaalden hier eeuwenlang het leven, hetgeen u goed kunt zien aan het dorp. De kerk is gewijd aan Saint Georges, de naam van het dorp is een afgeleide daarvan: in het lokale dialect (patois perigordin).
Net buiten het dorp ligt de bron van St Georges – in de richting van Crognac. Nu een stroomje in het gras – ooit werkte het water hier tegen polio en hielp het de meisjes een man te vinden. Als u verder over het land van deze gemeente kuiert, komt u in het ‘forêt enchantée’ die door diverse wandelpaden wordt doorkruist – ten oosten van het dorp liggen de oude ijzerertsmijnen – het bos lijkt op een gebombardeerde grond te liggen – het is lang geleden dat de mijn in de steek werd gelaten. U kunt hier slapen in een Ferme Auberge
SAINT MARTIAL D'ALBARÈDE
Saint-Martial-d'Albarède wordt doorsneden door de Loue die omgeven wordt door de bossen. Het plaatsje is vernoemd naar de eerste bisschop van Limoges uit de 12e eeuw in combinatie met een verwijzing (Albarede) naar de witte populier die hier langs de rivier groeit.
Het grondgebied is verdeeld over de vlakte van de rivier de Lou die de watermolens van Tabary en Liaurou bedienen en de wat drogere causse Périgourdin. Om het land te bebouwen zijn in de eeuwen hiervoor vele stenen van de grond geraapt en tot muurtjes gestapeld, maar de opbrengsten bleven karig. Vandaar dat men hier naar andere bestaansmiddelen op zoek moest. Nijverheid bloeide daarom hier anders dan in andere plaatsen in deze omgeving. En nog steeds is dat meer aanwezig dan in andere vergelijkbare dorpjes in de Dordogne. Zo treft u hier ook een restaurant en een bakker
SAINT MESMIN
Men doet hier aan landbouw in deze grensgemeente die lange tijd bij de Correze hoorde. Er worden veel Limousinkoeien gehouden en veel appeltjes gekweekt.
énderde van de gemeentelijke gronden bestaat desondanks toch nog gewoon uit bos. Een dorp is het niet echt, meer een lap grond met her en der wat gehuchten. Maar wel een mooie lap grond, waarover verschillende mooie wandelroutes, u vindt er de Gorges de l'Auvézère, een watervalletje de Cascade du Saut-Ruban en nog veel meer leuke dingetjes als een kapelletje, oude waterputten, ovens enzovoorts. Behalve bos zijn er meerdere meertjes waarin het fijn zwemmen is maar ook vindt u er oude molens, houtskoolstokerijen en een ezelhuis.
In de Relais Nature kunt u terecht voorverblijf en van daaruit diverse wandeltochten ondernemen, maar ook klimmen en kayakken hoort tot de mogelijkheden. Het gebouw was ooit een abdij. Maar er zijn natuurlijk meerdere verblijfplaatsen in deze gemeente.
SAINT MÉDARD D'EXCIDEUIL
Dichtbij Exdeuil ligt het stoffige dorpje Saint Médard, dat om een oude Romaanse kerk is gebouwd. Een kerk, waarvan de oorsprong waarschijnlijk een schuur is geweest.
De landbouw voert de boventoon in deze gemeente en de bijhorende gehuchten die u vooral langs de rivier vindt. Op gemeentegrond staan maar liefst 5 kastelen – en da’s zelfs veel voor deze omgeving. U kunt er slapen in Chambres d'Hôtes. Voor de voorzieningen gaat u anderhalf kilometer verderop naar Excideuil.
SAINT PANTALY D'EXIDEUIL
De Loue verdeelt de gemeente in tweeën. Op de linkeroever vindt u maar liefst 146 hutjes van gestapelde stenen – aan de andere kant staan er maar 32 (sic) meer in het bos verborgen.
Het kerkje van het dorp is recent volledig gerestaureerd. En in de verte staat een kasteeltje. Verder gebeurt er niet zoveel in Saint Pantaly…. Nou ja, in de winter – dan scharrelt het dorp door de bossen, op zoek naar paddestoelen en het lokale zwarte goud.
SAINT RAPHAËL
Dit dorpje ligt op een van de hoogste punten van de Dordogne: een kleine 300 meter. Vanaf de bourg biedt dat een mooi uitzicht. In het dorpje verder: oude landhuizen en landgoederen – sommigen daarvan zijn waarschijnlijk net zo oud als de parochie, die nog gerestaureerd moet worden.
De pijlers voor de romaanse kerk in dit dorpje zijn afkomstig van de abdij die er ooit voor stond. Hier zou ook ooit St Remy begraven hebben gelegen, maar meer dan de mare is er niet van over. Ja, een standbeeld…
SAINTE TRIE
Het dorpje Saint Trie (Troje) is gegroepeerd rond de oude romaanse kerk met klokkenmuur en begraafplaats. Zo zijn er ook in Frankrijk niet veel meer. In de kerk vindt u de beeldtenis van (waarschijnlijk) Aimeline de Born, burgravin van Hautefort en dochter van de troubadour.
Ooit stond hier de abdij van Dalon, een prestigieuze abdij in de middeleeuwen, maar daar is niet veel meer van over. In het gehucht Fialeix vindt u de resten van een oud kasteel en diens voorloper, de motte, in de nabijheid. Van het kasteel is de kapel gewijd aan Sainte Radegonde, nog goed herkenbaar. Erin bevinden zich heel oude graftombes.
SALAGNAC
Salagnac is niet een plaats die meeste mensen opzoeken voor een vakantie. Het is te modern voor de Dordogne. Inderdaad, een oude geschiedenis maar die is volledig verdwenen onder de cité sanitaire de Clairvivre, gesticht in 1930.
Deze cité werd opgericht om de vele slachtoffers met longproblemen uit de 1e wereldoorlog (gifgas) en tbc patiënten uit heel Frankrijk te behandelen. Niet alleen mochten de patiënten hier komen, maar ook hun families waren welkom. Vandaar de hoogbouw in deze lpaats. Iets wat vrijwel niet wordt aangetroffen in de Perigord.